Datum
za. 20 sep.
Tijd
12:00
Locatie
Jaarbeursplein, Utrecht
Prijs
Word member
Voertaal
Nederlands
Schrijf je in

De Lezersmars

Skip to English

20 september 12:00, Jaarbeursplein Utrecht

Lezersmars door Utrecht, een boek in de lucht voor vrijheid en democratie. Op steeds meer plekken in de wereld ligt het vrije woord onder vuur en rukken ondemocratische bewegingen op. We roepen iedereen met een hart voor het vrije woord, de literatuur en de democratie op om mee te lopen met de Lezersmars. Je kunt ook nu al meedoen met de Virtuele Lezersmars door een boek in te zenden dat voor jou symbool staat voor vrijheid en democratie.

Soort

Festival Mars
Datum
za. 20 sep.
Tijd
12:00
Locatie
Jaarbeursplein, Utrecht
Prijs
Word member
Voertaal
Nederlands
Schrijf je in
Meedoen met de (Virtuele) Lezersmars

Waarom een Lezersmars?

We zien op steeds meer plekken dat het vrije woord onder druk staat. Denk aan de book bans in de VS en bedreigingen van schrijvers rondom de Week van de Lentekriebels in ons eigen land. En waar censuur de kop op steekt, loopt de democratie klappen op. In autocratisch bestuurde landen is de daad van het lezen daarom alleen al een daad van verzet, nog los van wat je precies leest. Literatuur is immers een vrijplaats voor een veelvoud aan denkbeelden en perspectieven, voor kritisch denken, voor vrije meningsuiting. Ze is het krachtigste antwoord op autocratische neigingen. 

Waarom nu?

foto: Unsplash

Over de hele wereld worden schrijvers geïntimideerd, boeken verboden en kritische stemmen monddood gemaakt. In de VS verdwijnen ‘aanstootgevende’ romans uit schoolbibliotheken, waaronder zelfs Het Achterhuis van Anne Frank. In Hongarije krijgen boekwinkels boetes voor het zichtbaar opstellen van LHBTIQ-boeken.

In Afghanistan, Soedan en Rusland verdwijnen schrijvers achter tralies – of erger. Ook in Nederland zijn we niet immuun voor de intolerantie tegen het vrije woord: bijna twee op de tien schrijvers in Nederland maakt agressie mee, auteurs krijgen te maken met bedreigingen en haatcampagnes, en het vertrouwen in de democratische rechtsorde kalft af en wordt al jaren weinig verbeterd. De Correspondent spreekt zelfs van ‘een nieuw tijdperk van boekverbanning en censuur’.

De Virtuele Lezersmars

In aanloop naar de fysieke Lezersmars op 20 september is de Virtuele Lezersmars al in volle gang. Hier vind je de boeken die mensen hebben toegevoegd, boeken die ons inlevingsvermogen uitdagen, ons laten stilstaan bij onze vrijheden en de onvrijheden van anderen.

Voeg zelf een boek toe en bekijk alle inzendingen

Wat gaat er gebeuren?

Op zaterdag 20 september trapt literatuurfestival ILFU af met een mars van lezers, schrijvers en boekenliefhebbers dwars door de Utrechtse binnenstad. De mars vormt een symbolisch weerwoord van boekenliefhebbers tegen censuur, autocratie en andere ondemocratische bewegingen die overal ter wereld opduiken.

Iedereen houdt een boek omhoog

foto: Anna van Kooij

Tijdens de lezersmars houden alle deelnemers hun boeken in de lucht. Kies het boek dat voor jou hoop, vrijheid en saamhorigheid symboliseert. Kies het boek waarvan jij vindt dat iedereen het moet lezen als het ultieme antwoord op onverschilligheid, onvrijheid en onderdrukking.

Zo vormen we een stroom van boeken die zich door de stad beweegt; een stroom die de meerstemmigheid, democratie en de vrijheid van denken en schrijven verbeeldt.

We lezen allemaal hardop voor uit onze boeken

De Lezersmars begint op 20 september om 12:00 uur op het Jaarbeursplein. We wandelen met het boek in de hand door de binnenstad naar het Domplein.

Daar lezen we gelijktijdig hardop voor uit onze meegebrachte boeken. De kakofonie die oprijst uit al die verschillende kelen en boeken symboliseert de krachtige stem van de literatuur.

De Lezersmars & PEN Nederland

Voor de Lezersmars werkt ILFU samen met PEN Nederland, de Nederlandse tak van de internationale schrijversvereniging die zich inzet voor de vrijheid van literaire expressie en onderdrukte schrijvers. PEN International signaleerde in zijn caselist 2025 wereldwijd een sterke toename van censuur, juridische dreigementen, gevangenneming en geweld tegen schrijvers die hun gender, seksuele geaardheid, etnische afkomst of geloof publiekelijk deelden of het aandurfden het dominante narratief ter discussie te stellen. PEN Nederland en ILFU zien daarin aanleiding voor een krachtig pleidooi vóór de democratie, vóór het vrije woord en vóór de meerstemmigheid.

lees meer over PEN Nederland

Leesdossiers voor leesclubs

In de loop van deze zomer publiceren we een aantal leesdossiers bij veelvuldig ingezonden boeken. Deze leeswijzers vol verdiepende of prikkelende vragen kan je gratis downloaden. Aan de hand hiervan kun je met andere lezers en je leesclub in gesprek over het boek en de betekenis die het voor jullie heeft.

De Lezersmars "The Readers March"

Join us for a march through Utrecht for Freedom and Democracy. On september 20th 2025 the ILFU Festival is opened by marching with books. In more and more places in the world, free speech is under attack and undemocratic, autocratic movements are becoming more and more prominent. We call on everyone with a heart for free speech, literature and democracy to join ILFU's Readers' March. You can also join the virtual March now by submitting a book that symbolizes freedom and democracy for you.

The Virtual March

Leading up to the march on september 20th, the Virtual Readers' March is already in full swing. Here you can find the books people have added, books that challenge our empathy, make us reflect on our freedoms and the unfreedom of others.

Add a book and join the march

Why now?

Around the world, writers are being intimidated, books banned and critical voices silenced. In the U.S., so called “offensive” novels are disappearing from school libraries, including even The Diary of Anne Frank. In Hungary, bookstores are being fined for visibly displaying LGBTQ books. In Afghanistan, Sudan and Russia, writers disappear behind bars - or worse. Even in the Netherlands we are not immune to intolerance against free speech: nearly two in ten writers in the Netherlands experience aggression, authors face threats and hate campaigns, and trust in the democratic rule of law is eroding.

What is the 'Lezersmars'

On Saturday, September 20, ILFU literature festival kicks off with a march of readers, writers and book lovers across the Utrecht city center. During the march, all participants hold their books in the air. Choose the book that for you symbolizes hope, freedom and togetherness. Choose the book you think everyone should read as the ultimate answer to indifference, unfreedom and oppression.

The march starts at 12:00h at Jaarbeursplein. From there we walk to Domplein in the city centre of Utrecht holding our books. There we simultaneously read aloud from our brought books. The cacophony rising from all those different throats and books will symbolize the powerful voice of literature.

De Lezersmars & PEN Nederland

For the Readers' March, ILFU is collaborating with PEN Netherlands, the Dutch branch of the international writers' association dedicated to the freedom of literary expression and oppressed writers. In 2025 PEN International signaled a sharp increase worldwide in censorship, legal threats, imprisonment and violence against writers who publicly shared their gender, sexual orientation, ethnicity or religion or dared to challenge the dominant narrative. PEN Netherlands and ILFU see this as grounds for a strong plea for democracy, for free speech and for polyphony.

Read more and join the march