De 40ste Nacht is de afsluiting van het jaarlijkse ILFU, dat dit jaar plaatsvindt van 23 september t/m 7 oktober. In de achthoekige Grote Zaal van TivoliVredenburg presenteren Ester Naomi Perquin en Piet Piryns weer als vanouds een twintigtal dichters en een handvol ‘entr’actes’. Tot de bevestigde dichtersnamen behoren vier oudgedienden die er al op de eerste Nacht in 1980 bij waren, Jean Pierre Rawie, Judith Herzberg, Bart Chabot en Hans Dorrestijn. Acteur en verhalenverteller GerdaLentenHavertong selecteerde uit de 40-jarige geschiedenis van De Nacht haar favorieten en draagt die vanavond voor. Er is vooral ook veel nieuw of reeds gerijpt talent voor wie dit de eerste Nacht wordt: Mahat Arab, Alara Adilow, Hannah van Binsbergen, Babeth Fonchie Fotchind, Simon van der Geest, Dominique de Groen, Elmar Kuiper, Jens Meijen, Ruth Lasters, Joost Oomen, Joke van Caesbroeck en Anne Provoost. Cabaretier-in-ruste Kees Torn zal sinds lange tijd het podium weer eens bestijgen en een aantal van zijn puntdichten voorlezen. En dichters Jan Glas en Eva Gerlach stonden al vaker op De Nacht, maar hebben we er bij deze jubileumeditie heel graag bij. Eva Gerlach leverde de ‘nachtregel’ van dit jaar:

Jubileum

De 40ste Nacht wordt een even bijzondere als alle andere: een twintigtal goede dichters en een handvol muzikanten, theatermakers en circusacts. En natuurlijk is er de Grote Zaal; die wonderlijke bijenkorf waar bezoekers in en uit kunnen zoemen. Ook is er voor iedere bezoeker weer een ‘nachtbundel’ met werk van alle optredende dichters. In de aanloop naar De Nacht staan we wel met een aantal extraatjes stil bij het jubileum, zoals een lespakket voor middelbare scholieren, een podcastserie rond het bijna 300 uur tellende audio-archief van De Nacht en de uitgave van een feestelijk jubileumkwartet, samengesteld door presentatoren Piet Piryns en Ester Naomi Perquin. Ook gaat de Nacht van de Poëzie twee weken on tour met de 1000 Dichters marathon door 12 provincies en Antwerpen.I

1000 Dichters - de Nacht van de Poëzie on tour livestream

40 jaar Nacht van de Poëzie 

“Een Circus van Poëzie, Muziek en puur lichamelijke Acrobatiek, dat is de structuur die schuilgaat achter dit grootschalige evenement.” Zo werd de eerste editie in 1980 aangekondigd. Het was de bedoeling dat het een eenmalige happening zou worden, onderdeel van een Vlaams-Nederlandse feestweek in Vredenburg en losjes gebaseerd op Poëzie in Carré (1966) en de roemruchte Brusselse Poëzienachten uit de jaren ‘70. Maarliefst 29 dichters traden er die eerste Nacht op, die al om 16:00 uur begon en werd gepresenteerd door Freek de Jonge. De ‘formule’ (drie dichters en daarna een pauzenummer uit de circus- en muziekwereld) werkte zo goed, dat bezoekers maar bleven vragen of er opnieuw een Nacht zou komen. Dat gebeurde pas twee jaar later, in 1982, volgens de aankondiging ‘een circa negen uren durende estafette van driestheid in woord en gebaar.’ Een traditie was geboren, want vanaf dat moment vond er -op een paar schrikkeljaren vanwege verbouwing en corona na- elk jaar een Nacht plaats. Daarmee schaart De Nacht zich onder de langstlopende festivals van ons land. 

Bijna 80.000 bezoekers

In die vier decennia is de wereld onherkenbaar veranderd en werd de literatuur een steeds minder vanzelfsprekend onderdeel van onderwijs en cultuur. Wijlen Gerrit Komrij somberde al in 1993 (toen De Nacht nog maar 13 edities oud was):'Er zijn nu eenmaal genres die uitsterven, het Latijn en het luitspel zijn ook verdwenen. En zo vrees ik dat de poëzie zijn beste tijd heeft gehad. Zie je nu nog jongens met Rimbaud naar bed gaan - ik bedoel met de livre de poche? Zie je nog mensen ruzie met elkaar maken over een dichter?' 

De dichtkunst is net zo vaak doodverklaard als de roman en de jazz. De dichter zou net zo'n curiosum worden als de blaaskapel of de scharensliep. En dus zal opnieuw de vraag worden gesteld hoe het dan in vredesnaam mogelijk is dat de Nacht van de Poëzie nu al 40 jaar zo’n tweeduizend bezoekers trekt. Het antwoord daarop weten alleen de in totaal 79.413 bezoekers die we bij de 39 edities mochten ontvangen. In elk geval bewijst De Nacht jaar na jaar de onverminderde levenskracht van de Nederlandstalige dichtkunst. Gistend en wortelend in het duister, blakend en bloesemend in het licht.

In de rondgangen

Boeken, signeren en meer
Op de begane grond: boekverkoop en signeren bij de boekhandels Bijleveld en Savannah Bay. Alle nachtdichters signeren daar na afloop. Daarnaast zijn er ruim 20 stands in de rondgangen met onder andere literaire uitgevers en leuke literaire zaken.

Foto-expositie
Een selectie van foto's uit de lange traditie van de Nacht van de Poëzie.

De Poëzie Centrale van Proces-Verbaal verrast! Wie de telefoon opneemt of belt krijgt een dichter aan de lijn. Bemand door Yanaika Zomer, Isis van Geffen en Frank Fabian van Keeren.

Gypsy Verband speelt Gypsy Jazz in de stijl van Django Reinhardt, maar ook Bossa Nova, Flamenco en andere muziekstijlen.

VP-installatie VER
VER is Virtual Poetry: een immersieve ervaring waarin afstand tastbaar wordt. VER is een productie van dichter/schrijver Dorien Dijkhuis, creative director Harm van de Ven, componist Myrthe van de Weetering en illustrator Suzan Hijink.

Tuig Literaire Tattooshop 
TUIG staat voor Tijdelijke Uitspattingen Inkt en Gezelligheid. Een tijdelijke tattoo shop; Welke Nachtregel of favoriete dichtregel kies jij uit? Zet je lijf vol met poëzie! 

Interviews Nachtdichters
Daan Doesborgh, Ingmar Heytze en John Jansen van Galen gaan in het Poëziecafé in gesprek met een aantal Nachtdichters. Terug te luisteren in De Poëziepodcast en Camping de Vrijheid podcast.