Me and you and everyone we (don’t) know

De world famous schrijver en filmmaker Miranda July komt 15 juni naar ILFU en dat was een goede reden om met gevaar voor eigen leven (stoflongen, wiebeltrapje, veel te zware doos) de dvd van Me and You and Everyone We Know weer eens tevoorschijn te halen. Ik heb vaak geen flauw idee meer uit welk jaar een bepaalde film is en schrik me vervolgens het apelazarus als ik het jaartal opzoek (ik hoop op herkenning bij een bepaald volksdeel). July’s indie meesterwerk is uit 2005, maar alle tussenliggende jaren werden uit de tijd gezogen toen ik de film opnieuw bekeek. Bij de eerste scène met de brandende hand stortte de hele film zich als een lawine terug in de voorste regionen van mijn geheugen. Wat me nu meer dan toen opviel aan de film was de onbeschroomdheid ervan. De aantrekkingskracht van M&Y&EWK zit voor mij heel erg in de verlangens van de hoofdpersonen die als oppervlaktewonden liggen te zweren en kloppen in het gezicht van de kijker. Het is onopgesmukt, en vrij van valse schaamte, mét alle ruimte voor ongemak. Ik vind het fijn als ik als me als lezer en toeschouwer ongemakkelijk mag voelen. Ik word juist altijd heel ongemakkelijk van mensen die alles ‘cringe’ en ‘akward’ vinden. Het leven is ongemak.

Miranda July: ik denk niet dat veel mensen van tevoren bedacht hadden dat zij op een dag een wereldster (binnen haar eigen definities) zou worden. De per-ongeluk-sterren tegen wil en dank zijn mij toch wel het liefst, degenen van wie je het niet verwacht.

Dat brengt me terug naar mijn eigen (nooit gepubliceerde) meesterwerk: notities van een programmeur. We hebben hier op het ILFU-kantoor vaak lange gesprekken over waar je focus nou eigenlijk op ligt als programmeur. Je bent in dienst van een festival met een bepaalde visie, dus dat biedt zekere, verplichte, kaders. Maar als die visie nou bijvoorbeeld is ‘richt zich op een breed lezerspubliek’ betekent dat dan automatisch dat je je in je programmering richt op Grote Bekende namen? En zo ja, wie zijn die grote bekende namen? Elizabeth Gilbert vult het Concertgebouw, maar zou ze ook 1500 mensen op de been hebben gebracht bij ILFU of een ander literair festival? Een naam is groot binnen de context van het verhaal dat jij als literatuurfestival wilt vertellen. En zo’n motto resoneert weer anders binnen onderdelen als YALFU, Book Talks of De Nacht, dan bij een verdiepingsprogramma als Exploring Stories. Dit jaar is ons festivalmotto ‘I am many stories’, wat voor mij inhoudt dat je zoveel mogelijk kanten van zoveel mogelijke verhalen laat zien, zowel bestaand als speculatief. Zowel antropocentrisch als ecocentrisch. En mijn diepste wens als programmeur daarbij is altijd om het publiek te verrassen, zonder dat ze van tevoren geen enkel idee hebben van wat ze te wachten staat.

Daarom zullen wij als programmeurs de komende weken weer een schijnwerper richten op de spannende namen bij Exploring Stories waarbij je misschien nu nog denkt: nooooit van gehoord. Maar geloof me: het zijn stuk voor stuk schrijvers waar je meer van gaat horen, en wat is er nou leuker dan in 2043 te kunnen zeggen: ik was er in 2024 al bij?

En die bekende namen, iedere festivalbezoeker weet: die komen toch wel. Je kunt er maar beter voor die tijd al bij zijn.

Dus ik, jij en iedereen die we kennen; tot ziens op 28 en 29 september bij de tweedaagse editie van Exploring Stories, vol schrijvers die we (niet) kennen.