Uitreiking Belle van Zuylenring 2024
Tijdens het ILFU International Literature Festival Utrecht (21 september tot en met 5 oktober) worden de Utrechtse Literatuurprijzen 2024 uitgereikt. De Belle van Zuylenring, een internationale ereprijs voor een schrijversoeuvre met een grote maatschappelijke betrokkenheid, gaat naar de Belarussische auteur en onderzoeksjournalist Svetlana Alexijevitsj. Zij neemt deze belangwekkende prijs tijdens de ILFU festivaldag Exploring Stories op zaterdag 28 september in ontvangst en zal die avond de Belle van Zuylenlezing uitspreken.
Over Nobelprijswinnaar Svetlana Alexijevitsj
Svetlana Alexijevitsj (1948) werd geboren in Oekraïne en groeide op in Belarus toen dat land nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie. Vanwege haar kritiek op het regime van Loekasjenko verbleef ze meermaals langere tijd in het buitenland, ook sinds 2020 weer. Haar werk, dat in de Sovjet-Unie lange tijd onder de strenge censuur van het land viel, werd veelvuldig bekroond met als hoogtepunt de toekenning van de Nobelprijs voor Literatuur in 2015. Het comité noemde haar meerstemmige werk ‘een monument voor lijden en moed in onze tijd'. Alexijevitsj duidt zichzelf aan als ‘een mens van het oor’ en vond een volstrekt eigen literair genre uit. Haar boeken bestaan uit getuigenverslagen die zo zijn vormgegeven dat ze het verhaal vertellen van een bepaalde (vaak ongehoorde) groep. Vrouwen aan het front in de Tweede Wereldoorlog (De oorlog heeft geen vrouwengezicht), overlevenden van de oorlog in Afghanistan (Zinkjongens), ex-Sovjetburgers (Het einde van de rode mens) of kinderen (De laatste getuigen). ‘Mij interesseert de kleine mens’, zei ze in haar Nobelprijsrede. ‘De kleine grote mens, zou ik willen zeggen, want leed vergroot de mens. In mijn boeken vertelt die mens zijn kleine geschiedenis en daarmee ook de grote.’
De toekenningscommissie van de Belle van Zuylenring noemt haar werk ‘uitzonderlijk groots en uitzonderlijk intiem’ en naadloos passend bij het ILFU-thema van dit jaar: I am many stories. Diezelfde avond om 19.30 uur zal Alexijevitsj de Belle van Zuylenlezing uitspreken.
Over de Belle van Zuylenring en -lezing
Sinds 2019 wordt de Belle van Zuylenring uitgereikt, aan (internationale) schrijvers die in hun werk sterk reflecteren op maatschappelijke thema’s. Eerder ontvingen Chimamanda Ngozi Adichie, Margaret Atwood en Elena Ferrante de ring, die vernoemd is naar de internationaal vermaarde Utrechtse schrijver Belle van Zuylen (1740 – 1805), die in haar werk een sterke nadruk legde op gelijkheid en emancipatie. Haar reputatie van feministe-avant-la-lettre en strijder voor vrijheid werd in 2021 genuanceerd door de publicatie over het slavernijverleden van Utrecht waarbij ook onderzocht werd hoe Belle van Zuylen, die zich nooit expliciet uitsprak tegen slavernij, zich verhield tot het koloniale fortuin van haar familie.
