Over Svetlana Alexijevitsj

Svetlana Alexijevitsj (Oekraïne, 1948) groeide op in Belarus toen dat land nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie. Vanwege haar kritiek op het regime van Loekasjenko verbleef ze meermaals langere tijd in het buitenland, ook sinds 2020 weer. Haar werk, dat in de Sovjet Unie en Belarus onder de censuur valt, werd veelvuldig bekroond met als hoogtepunt de toekenning van de Nobelprijs voor Literatuur in 2015.

Alexijevitsj duidt zichzelf aan als ‘een mens van het oor’ en vond een volstrekt eigen literair genre uit. Haar boeken bestaan uit getuigenverslagen die zo zijn vormgegeven dat ze het verhaal vertellen van een bepaalde (vaak ongehoorde) groep of periode. Vrouwen aan het front in de Tweede Wereldoorlog (De oorlog heeft geen vrouwengezicht), overlevenden van de oorlog in Afghanistan (Zinkjongens), ex-Sovjetburgers (Het einde van de rode mens) of kinderen (De laatste getuigen). ‘Mij interesseert de kleine mens’, zei ze in haar Nobelprijsrede. ‘De kleine grote mens, zou ik willen zeggen, want leed vergroot de mens. In mijn boeken vertelt die mens zijn kleine geschiedenis en daarmee ook de grote.’

Over de Belle van Zuylenlezing

Op zaterdag 28 september, na afloop van festivaldag Exploring Stories, zal Svetlana Alexijevitsj om 19.30 uur de Belle van Zuylenlezing uitspreken in TivoliVredenburg. Deze lezing hoort bij het ontvangen van de Belle van Zuylenring, die vernoemd is naar de internationaal vermaarde Utrechtse schrijver Belle van Zuylen (1740 – 1805), die in haar werk een sterke nadruk legde op gelijkheid en emancipatie.
Tijdens een apart avondprogramma zal Svetlana Alexijevitsj de Belle van Zuylenlezing 2024 houden, getiteld ‘Waiting for the Barbarians’. Voorafgaand houdt schrijver Lisa Weeda, groot bewonderaar van Alexijevitsj, een laudatio over haar werk. Er is muziek van de Belarussische
pianiste Hanna Shybayeva, die muziek zal spelen van Konstantin Yaskou, Vadim Neselovskyi en Frederic Rzewski.
De lezing is in het Russisch en wordt geprojecteerd in het Engels en het Nederlands. De bezoekers van het programma ontvangen bovendien een speciale uitgave met de tekst van de lezing.

Na afloop zal Svetlana Alexijevitsj signeren. Boekverkoop door De Utrechtse Boekenbar.

Diezelfde middag is er een speciaal programma met Svetlana Alexijevitsj voor bezoekers van Exploring Stories (13:00 uur).

Sinds 2019 wordt de Belle van Zuylenring uitgereikt, aan (internationale) schrijvers die in hun werk sterk reflecteren op maatschappelijke thema’s. Eerdere ontvingen Chimamanda Ngozi Adichie, Margaret Atwood en Elena Ferrante de ring, die vernoemd is naar de internationaal vermaarde Utrechtse schrijver Belle van Zuylen (1740 – 1805), die in haar werk een sterke nadruk legde op gelijkheid en emancipatie. Haar reputatie van feministe-avant-la-lettre en strijder voor vrijheid werd in 2021 genuanceerd door de publicatie over het slavernijverleden van Utrecht waarbij ook onderzocht werd hoe Belle van Zuylen, die zich nooit expliciet uitsprak tegen slavernij, zich verhield tot het koloniale fortuin van haar familie.