1. Eva Baltasar – Boulder (2022, vertaald door Julia Sanches)

Een dunne novelle waarin tegelijkertijd een omvangrijk boek huist. Een nomadische scheepskok ontmoet Samsa, die haar de bijnaam Boulder geeft. Ze verhuizen naar Reykjavik. Samsa besluit dat ze een kind wil, en Boulder, onwillig maar toegeeflijk, ziet aan hoe de zwangerschap en het moederschap haar geliefde verandert in iets onherkenbaars en ongrijpbaars. Boulder is een rauw, poëtisch en donker boek over liefde, ouderschap, en keuzes, en bovendien een waarin queerness een gegeven en geen issue is.

2. Natasha Brown – Bijeen (2021, vertaald door Nadia Kramer)

Een 'kleine maar indrukwekkende debuutroman' schreef De Volkskrant. 'Bijeen' beslaat enkele dagen van een zwarte vrouw, die in haar ontmoetingen steeds weer wordt uitgelegd wat haar plek is in de wereld. Een boek over doen wat er van je verwacht wordt of juist niet. Het is een verhaal over ras en klasse, veiligheid en vrijheid, winnaars en verliezers.

3. Ushi Cop – Zwaktebod (2023)

Ushi Cop richtte in 2021 Hyster-x op, een feministisch Belgisch schrijverscollectief voor vrouwen en non-binaire personen waar ze zich vooral inzet als curator. In de claustrofobische verhalen van Zwaktebod ontleedt ze zes levens die getekend zijn door een verlangen naar zingeving.

4. Mathijs Deen – Het Lichtschip (2020)

Voor de bemanning van het lichtschip Texel is het leven voorspelbaar, de leefruimte beperkt en de beloning gering. Bij storm rukt het schip aan de ketting, in dichte mist loeit de misthoorn, op heldere nachten zijn de sterren ontelbaar. Alles gaat zijn gang, tot de dag dat de scheepskok een levend geitenbokje meeneemt aan boord, om te slachten voor een stoofpot. De komst van dit jonge, springerige beest gooit de vaste routine van het schip in de war en zet de verhoudingen op scherp.

5. Annie Ernaux – Alleen maar hartstocht (2023, vertaald door Mirjam de Veth)

In oktober verschenen er bij de Arbeiderspers maar liefst drie nieuwe Nederlandse vertalingen uit het oeuvre van deze Nobelprijswinnaar. In Alleen maar hartstocht lees je in slechts 41 pagina's over een rumoerige affaire tussen een ouder wordende schrijver en een hoge ambtenaar.

6. Steff Geelen – De Splitsingen (2023)

In dit chapbook laat Steff Geelen met hun verhalen allerlei shapeshifters en buitenbeentjes aan het woord. Deze personages begeven zich in werelden die lijken op de onze, maar waarin magische metamorfoses levens ontwrichten: een zwart gat opent zich aan de rand van de stad, een performance overschrijdt alle grenzen, lichamen veranderen in steen, vervellen of blijven zich verdubbelen. Hen haalde voor deze bundel onder andere inspiratie uit het zogeheten ‘body horror’-genre.

7. Natalia Ginzburg – Zo is het gebeurd (1988)

Het werk van de Italiaanse Natalia Ginzburg werd de afgelopen jaren internationaal herontdekt. Het kleine Zo is het gebeurd is een anti-romantisch werk over de gang en fatale afloop van een huwelijk.

8. Valentijn Hoogenkamp – Antiboy (2022)

In dit poëtische essay laat Valentijn Hoogenkamp zien hoe het voor hem was om niet thuis te zijn in de vrouwenrol en het vrouwenlijf waarin hij werd geboren. Een coming of gender over het kruispunt tussen intimiteit en identiteit, zo verkondigt de flaptekst. In het verlengde van dit boek maakte Hoogenkamp ook Antiboy: De Podcast, om met andere 'kleurrijke gasten' te praten over gender, geaardheid, rollenpatronen en relaties.

9. Daphne Huisden, Yael van der Wouden & Simone Atangana Bekono – Vlucht/Dans/Vondst (2023)

Het drietal auteurs van dit boekje sloten zichzelf in opdracht van Festival Tilt op in het oude Rode Kruisgebouw en schreven daar deze mozaïkvertelling. De verhalen laten zich het beste definiëren als feministisch-literaire horror. In Vlucht/Dans/Vondst verliest één personage haar ziel, één verliest haar hart, en één verliest haar hoofd.

10. Han Kang – Wit (2017, vertaald door Marijke Versluys)

Een boek over de kleur wit, of eigenlijk over rouw en herinnering. De verteller van dit boek onderzoekt de gevolgen van de dood van haar oudere zus, die twee uur na haar geboorte al overleed. Het wit in het fragmentarische boek (waaronder de bladsnede, de omslag en de witregels) wordt onderdeel van dit proces. Een blanco pagina waarop de verteller tevergeefs probeert een verhaal te reconstrueren.

11. Claire Keegan – Dit soort kleinigheden (2021, vertaald door Harm Damsma & Niek Miedema)

De kracht van de Ierse Claire Keegan ligt bij het korte verhaal. Dit soort kleinigheden is een echt winterverhaal, over moed en de prijs daarvan in het katholieke Ierland van de jaren 80. Bijna al Keegans boeken zouden in dit lijstje genoemd kunnen worden. Lees dus komend jaar vooral ook Antartica (1999), Pleegkind (2009) en Op het laatste moment (2024).

12. Valeria Luiselli – Vertel me het einde (2017, vertaald door Fiep Bodegem)

Een essay in veertig vragen – de voorgeschreven vragen die Luiselli als tolk in New York moest stellen aan honderden Latijns-Amerikaanse kinderen die zonder hun ouders de grens overstaken. Dit is een aangrijpend boekje over de naïviteit en rigiditeit van overheidsinstanties.

13. Thomas Mann – Tonio Kröger (1903, vertaald door H.E.G. van der Werff)

Tonio Kröger is een jongen die in een klein dorp opgroeit in het noorden van Duitsland en daar niet helemaal kan aarden. Dus reist hij af naar het zuiden om kunstenaar te worden, alleen maar om er achter te komen dat hij misschien wel helemaal nergens thuishoort. Een prachtig verhaal over stad versus platteland, noord versus zuid en verstand versus passie.

14. Fernanda Melchor – Paradais (2022, vertaald door Lisa Thunnissen)

Een koortsachtig en grimmig portret van een samenleving, die uit haar voegen is geraakt door ongelijkheid, geweld en racisme.

15. Sayaka Murata – Buurtsupermens (2019, vertaald door Luk van Haute)

Dit verhaal gaat over Keiko, die al achttien jaar in dezelfde supermarkt werkt, een baan waar ze overigens zelf heel blij mee is. Haar omgeving is daarentegen bezorgd om haar toekomst en over de hokjes waar Keiko niet in past.

16. Maggie Nelson – Bluets (2021, vertaald door Nicolette Hoekmeijer)

Blauw is een kleur, blauw is kou, blauw is de blues – en zo is blauw nog zoveel meer. Bluets biedt 240 prachtige bespiegelingen in blauw. Het werd een culthit en na twaalf jaar vertaald naar het Nederlands.

17. Donald Niedekker – Ochtenden (2023)

Een bericht voor elke ochtend. Dit prachtige boekje staat vol beschrijvingen van de vroege morgen om even bij stil te staan – van herfst tot herfst. Verwacht beelden van koeien, vogels, slakken, dauw en regen in alle verschijningsvormen.

18. George Orwell – Animal Farm (1945, vertaald door Anthony Ross)

De varkens hebben het voor het zeggen in deze krachtige novelle: ‘Alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn gelijker dan andere.’ Het satirische beestenverhaal dat Orwell vlak na de Tweede Wereldoorlog uitbracht is waarschijnlijk duidelijkste pamflet tegen totalitaire systemen dat we in onze moderne cultuur tot onze beschikking hebben, een hypereffectieve waarschuwing tegen fascisme en stalinisme.

19. Max Porter – Verdriet is het ding met veren (2017, vertaald door Saskia van der Lingen)

Een magische vertelling over de impact van de dood van een echtgenote en moeder op een gezin. De kraai uit de beroemde gedichten van Ted Hughes vergezelt de man en zijn twee zoons tijdens deze periode van rouw, totdat hij niet meer nodig is.

20. Adania Shibli – Een klein detail (2023, vertaald door Djûke Poppinga)

Het boekje dat een rel veroorzaakte in de boekenwereld vorig jaar. De Palestijnse schrijver zou tijdens de Frankfurter Buchmesse een prijs in ontvangst nemen voor Een klein detail. Dit werd op het laatste moment uitgesteld door de ontwikkelingen in Gaza. In dit boek lees je in twee in elkaar grijpende verhalen beide kanten van het Israël-Palestinaconflict door het belang van kleine details te benadrukken.

21. Lize Spit – De eerlijke vinder (2023)

Het jaarlijkse Boekenweekgeschenk heeft een vaste lengte van 29.000 woorden of 96 pagina's. Door de ogen van Jimmy, een ongeveer-tienjarige jongen lezen we over een prille vriendschap met zijn nieuwe klasgenoot Tristan, een vluchteling uit Kosovo. Als Tristan opeens het land uit moet, zet Jimmy alles op alles om zijn vriend in Nederland te houden.

22. Marjoleine de Vos – En steeds is alles er

Aan de hand van haar persoonlijke ervaringen met rouw en verlies onderzoekt Marjoleine de Vos in dit essay wat er gebeurt als iemand waar je zielsveel van houdt doodgaat. Een ervaring die zich moeilijk met de taal laat beschrijven.

23. Alejandro Zamdra – Begrijpend lezen (2016, vertaald door Lucy de Rooy)

'Verklaren dat Begrijpend lezen een roman is, is net zo gedurfd als verklaren dat het er geen is.' Dit boek van deze Chileense prozaschrijver is opgebouwd als een meerkeuzetoets, waarin de lezer negentig vragen moet beantwoorden. Een unieke vorm waarin de lezer ook zelf expliciet de leeservaring stuurt.

24. Stefan Zweig – Schaaknovelle (1943, vertaald door Willem van Toorn)

Misschien wel de raamvertelling der raamvertellingen. Met prachtige taal beschrijft Zweig een bootreis van New York naar Argentinië. Aan boord zijn regerend schaakkampioen Mirko Czentowitz en de onbekende Dr. B. die het tegen elkaar opnemen. Een schaakwedstrijd was zelden zo spannend.