Dit is uw eerste boek. Wat heeft u het meest verrast aan het schrijven van een roman?

Naast alle versies die je moet schrijven en de hoeveel werk en emotie die daarin gaat zitten, was de grootste eye-opener voor mij hoe je tijdens het schrijven opeens rechts- of linksaf slaat omdat het verhaal erom vraagt. Dat je dan op hele andere plekken terechtkomt dan je in eerste instantie voor ogen had.

Ik ben theatermaker van huis uit. Ook daar ben je schrijver, maar dit proces als geheel was een heel nieuwe ervaring. In de theaterwereld wordt alles wat je schrijft direct getoetst in de praktijk. Uit die praktijk en uit de feedback kun je direct conclusies trekken: je weet heel snel welke kant je op moet, je voelt waar het trekt en je weet wat er langer of korter moet. De boog van het romanschrijven was zoveel langer: je zit er helemaal in, maar de pay-off die ik gewend was bleef uit.

U vertelde eerder al dat het schrijven een eenzaam proces was. Hoe bent u daarmee omgegaan?

Door die eenzaamheid moest ik echt heen. Hoewel er een hoop mensen zijn geweest die me hebben voorzien van de nodige praktische informatie en het mogelijk hebben gemaakt om het verhaal historisch-correct en feitelijk te vertellen, was het natuurlijk aan mijzelf om alle informatie te verwerken. Ik moest toch echt zelf al die informatie op me laten inwerken en het laten marineren, om er zo achter te komen wat op welke plek moest belanden. Dat was eenzaam inderdaad, maar het was soms ook wel lekker om er helemaal in ondergedompeld te raken. 

Het is vaak een grote uitdaging om te schrijven over de eigen familiegeschiedenis, hoe heeft u de gaten en de grijze gebieden van uw familiegeschiedenis ingevuld? 

De punten waren allemaal duidelijk. Ik ben begonnen met een tijdlijn van het verhaal van mijn vader waardoor ik van jaartal tot jaartal kon hoppen. Daarbinnen moest ik inderdaad zelf de gaten opvullen, aan de hand van verhalen en mijn eigen fantasie. De dialogen moest ik erbij bedenken. Daarom is het ook een roman geworden en niet alleen een autobiografisch stuk. Ik was er niet bij, dus moest ik delen wel romantiseren. Maar het is wel het verhaal van mijn vader, en de stappen die hij gemaakt heeft om te komen waar hij moest zijn kloppen allemaal.

De voorstelling Thuus, die u samen met regisseur Maarten van Hinte maakte, heeft aan de basis gestaan van dit boek. Is dit verhaal hiermee afgerond of heeft dit boek ook weer geleid tot nieuwe ideeën?

Beide. Dit boek is voor mij een afronding in de zin dat ik mijn familieverhaal wilde vastleggen, om het vervolgens over te kunnen dragen wanneer mensen vragen hebben of met rare opmerkingen komen. Dat ik dan gewoon kan zeggen: 'hier, lees het maar, hier staat alles in.' Aan de andere kant merk ik dat alles wat ik maak in zekere zin met elkaar verbonden is. Het essay dat ik in opdracht van ILFU schreef met Keti Koti op de achtergrond liet dat ook weer zien. Er is daarin een link te leggen met mijn boek, maar ook met de actualiteit. 

De titel Ik ben jullie meester verhoudt zich op meerdere manieren tot de inhoud.

Die titel dekt voor mij de lading van alle lagen van het boek. Daarnaast vind ik het ook heel leuk dat het prikkelt. Het is feitelijk waar; mijn vader was ook echt een meester, maar aan de andere kant kan ik het ook op mijzelf betrekken. Ik kan een meester zijn in de zin dat ik een verhaal vertel dat veel mensen niet kennen. Bovendien ben ik begonnen als rapper en een rapper is een MC. Een MC is als het ware een ceremoniemeester. Dat is hoe ik ben begonnen met het vertellen van verhalen. Eerst via rap, toen via theater en nu in boekvorm. Op allerlei manieren draagt die titel dus betekenis en dat vond ik heel tof.

Ik wilde een verhaal schrijven waar alle thema's inzitten die aanleiding waren om dit boek te schrijven – discriminatie, uitsluiting, racisme, etnisch profileren, (koloniale) geschiedenis – maar die ik toch nergens zo benoem. Veel van deze woorden zijn zo beladen dat ik liever wil laten voelen wat ze betekenen. Want we moeten het er toch over hebben.

Komen er meer boeken?

Ik denk het wel. Ik ben erachter gekomen dat verhalen jou zoeken, dus als een ander verhaal mij weer opzoekt en ik krijg de kans dat vast te leggen, dan wil ik wel weer een boek schrijven. Ik voel nu ook dat ik weet hoe dat moet, waar ik op moet letten en hoe ik zoiets moet aanvliegen. 

Wat vond u het moeilijkst aan het schrijven van dit boek? En waar bent u het meest trots op?

Het verhaal stond eigenlijk al helemaal op zijn poten. Het begin is nog het begin en het eind is het einde gebleven, maar de balans tussen de onderdelen was er nog niet. En dat is dan toch wel even battlen met de redacteur. Soms voelt iets in eerste instantie heel belangrijk, maar zie je achteraf dat het inderdaad beter werd zonder sommige stukken. Ik denk dat ik bijna de helft meer heb geschreven dan wat uiteindelijk in het boek terecht is gekomen.

Wat ik heel veel terug hoor is dat het makkelijk leest, dat mensen het in een ruk uitlezen. Dat het pijnlijk is en confronterend, maar dat het wel makkelijk wegleest. Dat vind ik heel tof want dat is precies wat ik wilde. Ik wilde een boek hebben wat je bij je draagt en mee kan nemen en gewoon graag uit wil lezen. Ik vind het zelf namelijk altijd moeilijk als de thematiek van boeken heel interessant is maar het dusdanig geschreven is dat je het niet tot je wil nemen.