We beginnen bescheiden met zeker niet de langste, maar wél een van de meest iconische titels op deze lijst. Do Androids Dream of Electric Sheep?, beter bekend als Blade Runner, boog zich als een van de eersten over de kwestie van kunstmatige intelligentie en bewustzijn, een thema dat onmisbaar is binnen het sci-fi genre van vandaag. In dit dystopische verhaal is de aarde verwoest door een nucleaire oorlog en zijn androïden nauwelijks meer te onderscheiden van mensen. Rick Deckard, een premiejager, moet opstandige robots opsporen en uitschakelen.

In een afgelegen Pools dorp vertelt de excentrieke zestiger Janina Duszejko over de dood van haar buurman en andere vreemde gebeurtenissen van de laatste tijd. Janina leidt een teruggetrokken leven: ze is een liefhebber van de natuur, houdt zich bezig met astrologie en vertaalt als hobby de poëzie van William Blake. Wanneer leden van de lokale jachtvereniging vermoord worden aangetroffen, raakt ze als een Poolse Miss Marple betrokken bij het politieonderzoek. De geweldige titel van het boek is gebaseerd op het gedicht 'Proverbs of Hell' van William Blake.

Verborgen tussen de kliffen van de Catalaanse bergen – een plek waar wolvenjagers, criminelen en deserteurs elkaar kruisen – klampt de hoeve Clavell zich als een teek aan de grond vast. In deze boerderij ligt de oude Bernadeta op sterven. De vrouwen in haar familie komen bijeen om afscheid van haar te nemen. In de oude hoeve verzamelen ook de reeds overleden vrouwen van de familie zich – een bont gezelschap. De matriarch, Joana, wil Bernadeta aan de andere kant verwelkomen, en dus koken de vrouwen van verschillende generaties een uitgebreid feestmaal. Het verhaal beslaat tegelijkertijd één dag en meer dan vier eeuwen. Het vertelt legendes en volksverhalen, en werpt de vraag op: wat wordt herinnerd en wat wordt vergeten, wier verhalen worden gewaardeerd en geloofd, en welke mythen liggen ten grondslag aan hoe we de wereld nu denken te begrijpen?

Irene Solà en Adri Boon hebben in september de Europese Literatuurprijs gewonnen, een prijs voor Europese auteurs en hun Nederlandse vertalers. 

Heleen en haar man Peter kweken winterbloeiende planten. Ze houden van hun werk, van elkaar en van hun twee kinderen. Maar als Heleen bijna vijftig is, beginnen niet alleen haar hormonen haar parten te spelen. Haar zoon maakt een fietstocht door Australië, angstig ver weg, en haar huwelijk vertoont achterstallig onderhoud. Als dan ook nog haar moeder, met wie ze een moeizame relatie heeft, een herseninfarct krijgt, wordt Heleens leven steeds grotesker. Een klassieke Dorrestein, over het leed dat je elkaar als ouder en kind aandoet, met een humoristische twist. 

Seynabou is sekswerker en woont in Senegal, iets wat bepaald niet meevalt volgens Dimitri Verhulst in Monoloog van iemand die het gewoon werd tegen zichzelf te praten. Seynabou behaagt opschepperige toeristen, laat zich regelmatig huwelijksaanzoeken in het gezicht lallen en heeft een leven dat is voorbestemd om roemloos voorbij te gaan. Tot een klant tijdens één zo’n betaalde liefdesnacht onder tamelijk verdachte omstandigheden het leven laat – en die klant ook nog eens een wereldberoemde wielrenner blijkt te zijn. Seynabou keert terug naar de nacht waarin haar lot aanvankelijk de goede kant op leek te kunnen kantelen. Terug, en voor het laatst, naar de kamer waarin de dood haar lakens vond. 

Met dramatische intensiteit schetst Gourevitch de oorsprong en de horror van Rwanda’s ‘genocidale logica’ in de verscheurende nasleep: de massa ontheemdingen, de verleiding van wraak en de zoektocht naar gerechtigheid, de overvolle gevangenissen en vluchtelingenkampen. Aan de hand van intieme portretten van Rwandezen uit alle lagen van de bevolking, richt hij zich op de psychologische en politieke worstelingen van het overleven, en op hoe de nieuwe leiders van postkoloniaal Afrika ten oorlog trokken in Congo toen oplevende genocidale krachten Centraal-Afrika dreigden te overspoelen. 

In deze groots opgezette literaire reconstructie van het tijdperk na de Tweede Wereldoorlog tot de val van de Muur in 1989 blikt een volwassen man terug op zijn tienerjaren in de oude Bondsrepubliek Duitsland. De complete geschiedenis van de popmuziek komt langs, drugs, het katholicisme met zijn martelaren, de filosofie van Nietzsche tot Derrida, de politiek, van de nazistische naweeën tot de Duitse Herfst, Amerikaanse tv-series, snoep en speelgoed uit de vorige eeuw, en een bont gezelschap naoorlogse iconen. Tegen dit overweldigende decor speelt het ontroerende verhaal van de seksuele ontwikkeling en de eerste verliefdheid van een jongen die alles probeert te begrijpen en alleen maar het goede wil doen.

Een klassieke Márquez-titel. Deze novelle gaat over, de titel zegt het al, de jonge, gehoorzame Eréndira die door uitputting een brand sticht in het huis van haar grootmoeder. Zij legt Eréndira een enorme schuld op en dwingt haar tot prostitutie om die af te lossen. Ze trekken samen van dorp naar dorp en al snel bouwt Eréndira een reputatie op. Dan ontmoet ze Odysseus, een man die verliefd op haar wordt en haar probeert te bevrijden. Deze novelle is te lezen in de bundel Alle verhalen van Gabriel Gárcia Márquez. 

Als kers op de taart: de langste, en misschien wel meest enigmatische titel op de lijst. Ladies Almanack is een satirische vertelling van de lesbische artistieke kringen in het Parijs van de jaren twintig. In archaïsch, pseudo-Elizabethaans proza schetst Barnes een kalenderjaar in het leven van Dame Evangeline Musset, een beschermvrouwe die jonge vrouwen onderwijst, verleidt en samenbrengt. Djuna Barnes' roman à clef portretteert iconen uit dit milieu, zoals Natalie Clifford Barney, Radclyffe Hall en Gertrude Stein in een speelse, provocatieve stijl. De verfilming van deze klassieker afgekort tot The Ladies Almanack (2017) was dit jaar te zien op ILFU festival.