Kneuren naar de toekomst van Poëzie in Jazz

Om vooruit te kijken moeten we terugkijken. Althans, zo klinkt het adagium. Rustig en lieflijk bezingen die handel, eren wat ons hier heeft gebracht, nostalgisch wegzwijmelen in het verleden. Conservatief in een oude stoel met je ogen dicht wegdommelen. Nou hop dan, even een klein blikje het verleden in, maar niet in adagio.

Ik zit in een Buick uit 1947 en raas over de besneeuwde wegen van Arkansas zo de ontiegelijk hitte van Arizona in en was dat Denver waar we voorbijvlogen? Pats-boem, padum-tss o wow zo hop hop hop bebop San Franciscoooo in. Wie komt daar aanvliegen? ’T zal toch niet, jawel, ’t is ‘m, ‘The Bird’, the one and only Charlie Parkerrr. Vroem vroem, gas d’rop, radio op standje 110 mijl per uur en we liften even mee met Dean Moriarty, Sal Paradise, Mary Lou en alle figuren uit On the road die het toneel links opkomen en rechts er weer vanaf vliegen.

Of zoals Jack Kerouac het zou beschrijven:

Zoals ze doorkneuren in On the road (1957), zo kon Kerouac ook doorschrijven. Hard. Meedogenloos. Vaag. Onder invloed. Als anti-establishment boefjes op weg naar nergens. En ritmisch, o zo ritmisch, dat dan weer wel.

Jack Kerouac schreef On the road in drie weken tijd, completely drugged up on amphetamines. Dat het daarna nog 7 jaar duurde voordat er een publicabel stuk uit werd gebeeldhouwd, dat zullen we schoonheidshalve maar even achterwege laten. Maar het was wel deze Kerouac en zijn Beat Generation-consorten die voor mij aan de wieg stonden van de reeks Poëzie en Jazz-avonden waarvan we binnenkort de tiende organiseren.[1]

5 jaar geleden. Toen begon het. In de vochtige, dampende werfkelder van De Utrechtse Boekenbar. 75 mensen. 7 oktober 2019. Exact 64 jaar na de befaamde Six Gallery Reading waarbij Allen Ginsberg zijn Howl voor het eerst ten gehore bracht.

We boekten live jazz. Er was poëzie. Ewan Clark gaf een presentatie over de Beatniks. Er was wine by the gallon.

Nu, met de tiende editie aanstaande lijkt het tijd om terug te blikken. Maar, kunnen we niet beter vooruitkijken? Jawel!

Met trots presenteer ik: Poezie & Jazz #10 - De Toekomst.

Vervang Allen Ginsberg voor Erwin Hurenkamp en we zijn al een stuk op weg. Gooi Yentl van Stokkum, Sophia Blyden, Mia You en Lin An Phoa in de mix en je ontstijgt al het gros van de Beatniks in souplesse, gevoeligheid, durf, diepte en karakter. Boek daar Helen Weeres, Thom Wijenberg, Merel van Slobbe en Harm Hendrik ten Napel nog eens bovenop en je zit op de pioniersstoel in een razendsnelle Buick scheurend en kneurend, dwars door de toekomst van Poëzie heen. Draai aan het reuzenrad en Dieuwertje van Muyden, Pam Ackermans en Sebbe Poll springen uit de hoge hoed voor wat high-speed-woordkunst-nieuwkomers-action.

Terwijl Charlie Parker zijn dagen uitrust in een houten kistje, boeken we voor deze tiende editie de uiterst gewilde Mathilde van der Meij op de sax! The future of jazz is here. Zie haar op 27 september de bühne betreden samen met Marc Sentenie en Joshua Herwig op slagwerk en cello en je staat steil achterover, je wordt uit je stoel getild, gooit ‘m aan de kant en je ruggenwervel begint te kronkelen zoals je nooit hebt gedacht te kunnen bewegen!

En ik dan? Wie ben ik dan in dit verhaal? Ja, ik, dan moet ik de nieuwe Kerouac wel zijn hè, want ik raas er maar achteraan, zoals ik al mijn hele leven doe achter mensen die me interesseren, want de enige mensen voor mij zijn de gekken, diegene die te zot zijn te leven, te zot om te lullen, nooit gered willen worden, verzot op alles en iedereen, diegene die nooit gapen of iets gewoonlijks uitkramen, maar zij die branden, branden als geweldige exploderende gele romeinse kaarsen in de nacht.

Komt het allemaal zien, die toekomst van Poëzie en Jazz. In het geweldige Vogelfrei. Op 27 september 2024.

Geschreven op het album Ornithology - The Best of Bird.

 [1] De Beat-generatie was een groep schrijvers die na de Tweede Wereldoorlog furore maakten. Ze staan bekend om hun anti-establishment houding, met afkeer van het burgerlijke bestaan dat eind jaren 40, begin jaren 50 opkwam. Boegbeeld van de generatie is Jack Kerouac, die met zijn boek On the road de stem van een generatie werd die naar vrijheid snakte. Reizen, de wereld zien, vrijheid in beweging en liefde, los van de structuren van de staat en maatschappij. Kerouac begaf zich veelal in wijken waar zwarte Amerikanen wonen en werd daar geïnspireerd door de blues en jazz, de achtergrondmuziek van de levens in die wijken. Hij verzon zijn eigen vorm van schrijven, genaamd spontaneous prose, waarbij op een stream-of-consciousness-achtige manier een gevoel en ritme werd neergezet welke gebaseerd was op de spontaniteit van jazz (en met name de jazz-stroming Bebop). De term Beatnik zou dan ook deels gebaseerd zijn op de ritmische poëzie die ze schreven, maar dit is maar één van de vele theorieën rondom het ontstaan van de term. Een andere bekende schrijver van die generatie was Allen Ginsberg, een dichter die faam verwierf met zijn activisme in zowel zijn werk als zijn dagelijkse bestaan. Zijn bekendste werk is Howl. Om nog een paar andere namen te noemen, ook William S. Burroughs, Gary Snyder en Lawrence Ferlinghetti behoorden tot deze generatie. De Beatniks worden gezien als grondleggers van de latere opkomst van de hippies in de jaren 60.