‘I want a baby, Samsa says, our baby. Your baby. She says this and I feel nothing, like I’ve drunk arsenic.’ Boulder, scheepskok en het hoofdpersonage in deze gelijknamige novelle, zit er niet op te wachten ouder te worden, maar ze weet niet hoe ze nee moet zeggen, en dus wordt ze meegesleept het ouderschap in.

In IJsland, waar de vrouwen zijn gaan samenwonen, wordt de eenzaamheid van Boulder en het proces van (ont)hechting in een vaste en poëtische taal (Baltasar is van origine dichter) verteld.

Van de zes boeken in dit lijstje, werd ik door deze roman het meest de wereld van de personages in getrokken. Het is een zogeheten mozaïekroman, waarin de levens, geschiedenissen, dromen en relaties van twaalf, voornamelijk queer, personages van kleur met elkaar vervlochten zijn. Meisje, vrouw, anders beslaat meerdere decennia en plekken op de wereld, en snijdt thema’s aan als identiteit, afkomst, kunst, emancipatie, vriendschap en ouderschap.

Evaristo won in 2019 de Booker Prize voor dit boek.

Constance Debré knalt er op de eerste pagina direct vol in wanneer ze de vraag opwerpt waarom een moeder en een zoon, net als andere vormen van liefde, niet zouden mogen ophouden van elkaar te houden.

In registrerende, bijna afgemeten stijl volgt de geschiedenis van hoe het hoofdpersonage uit het min of meer autobiografische Love Me Tender door haar ex-man uit de ouderlijke macht wordt ontzet. De aanleiding? Ze valt nu op vrouwen, of ‘meisjes’, zoals ze zelf zegt.

Een messcherp en verdomd pijnlijk boek.

Dit boek smokkel ik hier een beetje tussen, want het gaat niet over queer ouderschap, maar de eerste zin in het boek is: ‘Ik ga jullie vertellen over toen ik een meisje was, zegt grootvader,’ dus ik vind het kunnen het boek in dit lijstje op te nemen. Queer grootouderschap, dus.

Deze novelle is een vrije bewerking van de mythe van Iphis, een meisje dat door haar ouders werd opgevoed als jongen.

Smith gaat meesterlijk met de tijd om, de tijd is in haar teksten immer vloeibaar. Daarnaast gaat Meisje ontmoet jongen, net als haar andere werk, over de kracht, het plezier en de noodzaak van het vertellen van verhalen.

De Argonauten is een essayistisch boek over de (geschiedenis van) de liefde tussen haar en haar partner, kunstenaar Harry Dodge. Ze krijgen samen een zoon, en Harry heeft al een zoon uit een eerdere relatie, Nelson wordt moeder en stiefmoeder.

Er zitten vele interessante overpeinzingen en anekdotes in De Argonauten, zoals de vraag die Nelson opwerpt, of er niet iets ‘inherent queers’ is aan zwanger zijn. ‘Hoe kan een ervaring die zo ongekend vreemd en heftig en transformerend is tevens een ultieme vorm van conformisme symboliseren, of die zelfs zijn?’

Saskia en Juli zijn, met dank aan donor Karl, sinds een jaar ouders van Saul. Met z’n drieën bezoeken ze Karl op het Canadese hippie-eiland waar hij is opgegroeid.

Er zit voor mij een grote herkenbaarheid in Nachtouders, zoals de zoektocht naar een donor en vervolgens naar de plek die je als niet-biologische moeder inneemt, volgens jezelf, volgens je partner, volgens de buitenwereld. Saskia twijfelde al over het überhaupt krijgen van een kind: ‘Zij is niet voor kinderen en niet tegen kinderen. Zover gaan haar gevoelens niet eens.’ Hoe krijgt haar ouderschap vorm? Lezen!