Je bent zeventien en op de planken van de boekwinkel liggen pagina’s vol met stukjes potentiële nieuwe persoonlijkheid. De geur van een nieuw Young Adult-boek is als een deken op een wereld vol onzekerheid. In boeken vind je rust. Een voorspelbaar patroon van clichés en tropes dat je maar al te goed kent. Waarom verliep je schoolliefde niet als een klassiek ‘enemies to lovers’ verhaal? Waar was die mysterieuze figuur die zou aankloppen en vertellen dat je eigenlijk geadopteerd bent en nu naar een parallelle dimensie moet om de wereld te redden?

Je bent zeventien en de echte wereld lijkt ook in te storten. Klimaat, inflatie, studieschuld, noem maar op. Maar op die planken liggen werelden waar je wel het einde van wilt weten. De zoenen waar je schaamteloos om kan juichen. De mysteries van de personages die jij al veel eerder hebt ontrafeld dan zijzelf, want op papier gaat het tiener-zijn je prima af.

Ik ben al tien jaar geen zeventien meer, maar die geur van een nieuw boek geeft me nog steeds houvast. En ik hoor al tien jaar dat jongeren niet lezen. Klopt. Jongeren léven boeken. Die lezen geen dikke vertaalde literaire pil omdat iemand in de NRC er lyrisch over was. Als jongeren meer vraagtekens hebben dan momenten waar hun hart sneller van klopt, leggen ze een boek gewoon weg en geven ze het twee sterren op Goodreads. Jongeren lezen niet omdat ze iets te doen willen hebben in de trein, of omdat ze hun hersenen jong willen houden. Ze lezen niet omdat ze het cadeau hadden gekregen voor hun verjaardag en als de dood zijn dat Truus de volgende keer om een samenvatting vraagt. Ze lezen omdat het een deel uitmaakt van hun zijn. Hun identiteit als jong-volwassenen.

Jongeren kopen stapels boeken in allerlei genres omdat ze erover kunnen praten met leeftijdsgenoten online. Omdat ze hun zielsverwant hebben ontmoet op een Twitter thread over het inclusie-probleem in Sarah J. Maas-boeken. Ze laten gedetailleerde recensies achter. Ze discussiëren tot in het holst van de nacht over hun favoriete ‘forced proximity’ scenes. Ze maken memes en jagen op Etsy naar merchandise gemaakt door andere fans. Ze dragen het boek mee in hun tas als een schild tegen de school waar ze een buitenbeentje zijn. Maar tussen de kaften van Victoria Aveyard zijn ze koning.

Maar misschien, uitgever-persoon, zou jij die veer in je eigen achterste een keer moeten gebruiken als boekenlegger in een goede Young Adult-vertaling. Niet elke jongere gaat schuimbekkend naar scholieren.com omdat ze allergisch lijken voor de Nederlandse taal.

Vroeger had je Booktube. Uren en uren aan YouTube video’s van jongeren die vertellen hoe groot de impact van hun favoriete YA-boek is op hun leven. Goed, en slecht. Nu heb je Booktok. Uren en uren aan Tiktok video’s waar jongeren weer, uit eigen initiatief, vol met passie en toewijding vertellen over boeken. Hun boekenkasten fungeren als kleurrijke achtergrond. Sommige gesorteerd op kleur, sommige op naam, allemaal zorgvuldig met liefde en toewijding gevuld. Wat kun je je als auteur of uitgeverij nog meer wensen? Zomaar een zee aan critici, fans en lezers die al blij zijn met een inkijkexemplaar omdat ze vaak geen idee hebben hoeveel waarde en macht ze hebben in de wereld.

Want ze zijn zeventien, en boeken zijn hun wereld. Auteurs de zon en uitgeverijen de maan. Boekwinkels de zwaartekracht. De canvas tas vol nieuwe aanwinsten gekocht van hun laatste centen is het gewicht dat ze met beide benen op de grond houdt. Onderschat ze niet. Ze zijn de ondergewaardeerde rijkdom van de literaire wereld. De slaapkamerreclamebureaus die van een goed boek een bestsellersucces maken via hun social media. Wachtend op die mysterieuze figuur in de vorm van een traditionele uitgeverij die ze vertelt dat ze ertoe doen.