J.G. Ballard – De verdronken aarde (The Drowned World) (1962)

In de jaren zestig leek dit een erg vergezocht verhaal; in 2024 klinkt het niet eens zo vreemd meer. Als de zon de aarde in een verzengende gloed zet, smelten de poolkappen en stijgt het water. In half verzonken wereldsteden scharrelen reptielen en is de mens nog ver te zoeken. Een kleine groep overlevers woont nog binnen de poolcirkel en sommigen wagen zich in de vroeger bewoonde gebieden.

Frank Herbert – Dune (1965)

Herbert droeg zijn (tot voor kort onverfilmbare) sci-fi meesterwerk op aan 'the dry-land ecologists, wherever they may be, in whatever time they work, this effort at prediction is dedicated in humility and admiration.' Want waar de meeste groote science fiction over technologie gaat, vormen het milieu en het klimaat meer het fundament voor de Dune-reeks.

Ursula K. Le Guin – Het nieuwe Atlantis (The New Atlantis) (1975)

Net als in De verdronken een verhaal over de stijgende zeespiegel dankzij de onachtzame manier waarop de mens met de aarde omspringt. De titel maakt duidelijk wat er vervolgens gebeurt. Een novelle die de Amerikaanse Locus Poll Award for Best Novelette won.

Jan Terlouw – Oosterschelde: Windkracht 10 (1976)

In het eerste deel ('vloed') lezen we een spannend verhaal over de watersnoodramp van 1953, en in het deel 'eb' een familiediscussie over het afronden van de deltawerken in de jaren 70. Die waren essentieel om de mens te beschermen, maar niet per se goed voor vissen en milieu. Onze angst voor milieurampen, ons verlangen de natuur uit zelfbescherming naar onze hand te zetten, én hoe verschillende generaties over al deze bewegingen na kunnen denken: het debat van vandaag zat altijd al in deze Nederlandse jeugdklassieker.

Don DeLillo – Witte ruis (White Noise) (1985)

De razend populaire ecosatire Witte ruis werd onlangs nog verfilmd door Noah Baumbach. Tegen de achtergrond van een milieuramp lijken de personages vooral met zichzelf bezig te zijn. Een slim commentaar op consumentisme en technologie-verslaving in tijden waarin we juist beter om ons heen zouden moeten kijken.

Octavia E. Butler – De zaaier (Parable of the Sower) (1993)

New York Times Bestseller en vaak onthaald als een perfecte companion piece bij klassiekers als 1984 en The Handmaid's Tale. Olivia E. Butler was baanbrekend als Afro-Amerikaanse science fictionschrijver – in 1993 schreef ze over klimaatverandering, sociaal onrecht en de hebzucht van multinationals op een manier die tegenwoordig unheimisch realistisch aandoet.

Trudi Rijks – Zeetijding (2005)

Ook in Nederland werd de nodige voorspellende klimaatfictie geschreven. In deze roman van Trudi Rijks wordt een eiland in de Stille Zuidzee bedreigd door de stijgende zeespiegel,een gruwelijk drama van uitsluiting, jaloezie en kannibalisme ligt op de loer. Mag je een klein kwaad plegen om een groot kwaad af te wenden?

Amitav Ghosh – Het hongerig getij (The Hungry Tide) (2005)

In deze vierde roman schreef Ghosh nog niet zo expliciet over klimaatverandering als tegenwoordig, toch zijn in Het hongerig getij al ondertonen van al zijn grote thema's te vinden. Het verhaal speelt zich af in de Sundarbans, de uitgestrekte Bengaalse delta waar de arme bevolking probeert te overleven in oerwoud en moerasland. ‘Ecologisten zijn over het algemeen niet erg geïnteresseerd in de ervaringen of inzichten van de armen in de wereld', zei Ghosh in een interview over het boek in 2005. 'Erger nog, heel wat ecologisten praten over de armen alsof zij de vijand zijn, degenen die het woud vernietigen en de zeldzame dieren doden.'

Nnedi Okorafor – Zahrah the Windseeker (2005)

In dit indrukwekkende YA-debuut van de Nigeriaanse schrijfster Nnedi Okorafor, begeven we ons in een wereld waarin de mens weer dichtbij de natuur staat en technologie volledig plantaardig is. Een combinatie van West-Afrikaanse mythologie en science-fiction zorgen voor een verfrissende kijk op klimaatverandering en Afrikaans ecologisme.

Cormac McCarty – De weg (The Road) (2006)

De meester van de spannende plattelandsroman kwam in 2006 met dit zwaar dystopische verhaal. Nadat er een gloeiende vuurzee over het land is geraasd, doorkruisen een man en zijn zoontje het doodse Amerikaanse landschap. In deze met as bedekte, vergane wereld volgen zij de weg naar het zuiden. Het enige wat hen rest is te overleven in de snijdende kou, zonder elkaar te verliezen. De weg is een bespiegeling over de dunne scheidslijn tussen beschaving en woestenij, en over de alomvattende en soms beangstigende liefde die een kind voor zijn ouders voelt.