Direct naar je hart
Ooit deelde ik een atelier met een jongen die jarenlang bezig was met het maken van een graphic novel.
Ik kwam net van de kunstacademie en was voornamelijk bezig met sigaretjes roken en bijkomen van de nazit van de avond daarvoor: ik werkte bij een pizzeria als zeer teleurstellende manager.
Als cartoonist kun je het prima rooien met een korte spanningsboog. Ik las de krant, ging een beetje schetsen, bijkomen van dat schetsen door Temptation Island te kijken, geschokt Temptation Island nabespreken met mijn ateliergenoten, een ommetje lopen voor inspiratie, beeldredacteuren mailen of ze nog werk voor me hadden en dan was de dag wel weer zo’n beetje om en moest ik beginnen aan mijn shift bij de pizzeria. Zo sloot ik elke werkdag af met een half affe tekening en een enorme teleurstelling in mijn productiviteit van die dag.
Terwijl mijn dagen zich vulden met pizza, Temptation Island en het constante gevoel van chaos dat bij bijna elke twintiger speelt, was er één stabiele factor in mijn leven: mijn ateliergenoot die bezig was met zijn graphic novel. Hij was elke werkdag, zonder uitzondering, van 8.30 tot 18.00 in de hoek van de ruimte beelden aan het arceren. Voor wie niet weet wat arceren is: dat is het tekenen van schaduwen door middel van hele kleine streepjes. Hoe meer streepjes, hoe dieper de schaduw en hoe meer werk. Ik keek hier altijd vol bewondering naar, want het geduld vinden om zoveel streepjes te tekenen kan je alleen maar opbrengen wanneer je je leven totaal op de rit hebt.
Zo arceerde hij een prachtige graphic novel bij elkaar. Wat mij betreft een van de mooiste kunstvormen die er zijn. Met beeld kan je namelijk dingen vangen die in tekst niet te vatten zijn en andersom. Dit maakt dat een goede graphic novel soms als een shot dopamine direct naar je hart gaat.
Helaas weten maar heel weinig mensen over die dopamine. In Nederland worden graphic novels nog vaak gezien als ‘strips’, waarbij er dan meteen wordt gedacht aan Donald Duck of Suske en Wiske. Hierdoor wordt het in iedereens hoofd meteen iets voor kinderen of voor nerderige verzamelaars zonder liefdesleven (maar met roos).
Nadat het boek een jaar uit was, werd mijn arcerende ateliergenoot gebeld door zijn uitgeverij: of hij voor een vriendelijk prijsje de bulk boeken die er nog waren wilde opkopen, of dat ze verbrand mochten worden? Het was parels voor de zwijnen.
1. Aimée de Jongh – Lord of the Flies (2024)
Veel te weinig mensen in Nederland beseffen dat we een wereldster in ons midden hebben: Aimée de Jongh. Ze maakt waanzinnige graphic novels, wordt over de hele wereld vertaald en wint de ene na de andere prijs. En terecht. Haar nieuwste graphic novel Lord of the Flies is een bewerking van de originele tekst van William Golding. Ik geef hem aan iedereen cadeau, hij is namelijk zó relevant in deze tijd waarin populisme en angst hoogtij vieren. Door de waanzinnige stijl van De Jongh komt het verhaal nog meer tot leven. Het maakt het verschil tussen weten wat er nu aan de hand is, en voelen wat er aan de hand is.
2. Chris Ware – Jimmy Corrigan, the Smartest Kid on Earth (2000)
Dit is mijn favoriete graphic novel. Chris Ware gebruikt het medium op zo’n slimme en ingenieuze manier en maakt van elke pagina een kunstwerk. Jimmy Corrigan gaat over een ongemakkelijke man die voor het eerst zijn vader ontmoet. Vorig jaar was Ware te gast op de Stripdagen in Haarlem en nu heb ik een foto waarop ik als een bakvis naast hem sta. Die koester ik voor altijd.
3. Will McPhail – In. (2021)
Ik vind Will McPhail de beste cartoonist van dit moment. Hij maakt al jaren waanzinnige strips voor The New Yorker en in 2021 kwam zijn eerste graphic novel uit. Hij kan op een dodelijke manier de moderne tijd op de hak nemen, wat hij ook doet in dit graphic novel-debuut. Het gaat over een illustrator die zich als millennial probeert te verhouden tot gentrificatie, sociaal ongemak en mensen die een podcast hebben. Heel erg grappig.
4. Charles Burns – Black Hole (2005)
Charles Burns is de koning van de thriller-comic. Je volgt een groep tieners die geteisterd wordt door een soa waardoor er allemaal horror-mutaties ontstaan. Het is smullen. Denk: tentakels, vervormende gezichten en gore vloeistoffen in een setting van stinkende pubers die de hele dag alleen maar bezig zijn met seks en drugs. Het leest weg als een spannende film, maar wel eentje waarbij je denkt: ‘Huh? Waar de #$^& komt dit nou weer vandaan?!’
5. Art Spiegelman – Maus (1986 Volume I: 'My Father Bleeds History,' 1991 Volume II: 'A Survivor's Tale')
Dit is een all time klassieker. Art Spiegelman vertelt het verhaal van zijn vader, die als Poolse Jood de Holocaust heeft overleefd. Verschrikkelijk heftig en aangrijpend, en door de combinatie van beeld en tekst een totaal nieuwe manier waarop deze gruwelijke geschiedenis verteld wordt. De Joden worden getekend als muizen, de Nazi’s als katten en de Amerikanen als honden. Dit is echt een boek uit de graphic novel-canon, omdat het een van de eerste keren was dat dit medium gebruikt werd om serieuze zaken aan te kaarten (in plaats van alleen maar als leuk vermaak).
6. Nick Drnaso – Sabrina (2018)
Een verhaal over de verdwijning van een vrouw in Chicago. Het gaat over het Amerika van nu, nepnieuws, en groepsgekte. Allemaal doordrongen van een diep soort eenzaamheid. Ik vond het een prachtig boek.
7. Brian K. Vaughan en Cliff Chiang – Paper Girls (2015-2019)
Dit is eigenlijk een comic series, dus ik speel een beetje vals. Denk Stranger Things maar dan met meisjes in een krantenwijk. De verhaallijn leest als een spannende film en de colourist is Matt Wilson, een legende in de Amerikaanse comic-scene, dus de kleuren zien er WAANZINNIG uit. Elke pagina zou je eigenlijk willen inlijsten en aan je muur willen hangen.
_cover.jpg/564df383a64a905cdeb972f2b8ef7eae.jpg)
