Beste lezer, na twee weken zwaar weer voor de filmgeschiedenis van YA-boeken duikt deze column in een ware overwinningsronde. Dit genre is het fundament van YA, waardoor films pieken in de bioscoop en op streamingdiensten. Ik heb het - natuurlijk - over romance. Meest recentelijk verraste Red, White and Royal Blue boek- en filmliefhebbers. Romanceverfilmingen zijn dan wel populair, ze zijn niet altijd goed. Sterker nog, ze zijn vaker slecht. En dat is dan weer - ironisch genoeg - onderdeel van hun succes. Want plaatsvervangende schaamte en cringe, zoals het internet het noemt, is een even groot vast onderdeel geworden als de love triangles and enemies to lovers tropes. Maar waarom dit genre? Waarom, ondanks de lage kwaliteit, zijn dit zulke grote kaskrakers? Ik heb een hypothese voor u, en ik zal hem nu al verklappen. Met alle gierende hormonen en de grote boze onvoorspelbare wereld zijn de stereotiepe en clichématige romance films precies wat tieners nodig hebben.

Zoals eerder genoemd houden YA-series uit andere genres vaak niet eens stand na de eerste film. Om maar gelijk een succesvolle romance titel te noemen, After (2019) zit inmiddels op film vijf. After Everything verscheen 13 september in de bioscoop. En hoe goed is die serie? Het eerste deel heeft een 18% op Rotten Tomatoes. Daarna wordt het eigenlijk alleen maar erger. Toch blijven ze maar komen. Waarom? Omdat het werkt. Een zesde film is zelfs al bevestigd. Sterker nog, er komt ook een prequel. Producenten en hoofdrolspelers van de film zeggen hierover het volgende:

Het woord underserved is hier heel belangrijk. Want wie zijn de belangrijkste en voornaamste consumenten van deze films: jonge vrouwen.

The Summer I Turned Pretty en Heartstopper zijn twee van de grootste series onder jongeren, en allebei boekadaptaties. Hollywood houdt van een IP (intellectual property) dat een bewezen succes is, en boeken lenen zich daar bij uitstek voor. Maar Hollywood is ook famously seksistisch, dus dat jonge vrouwen als doelgroep nu langzamerhand erkend worden voor hun culturele kracht is uitzonderlijk. Wellicht gebeurt hetzelfde bij boeken en films. Dan sta je daar als jonge vrouw in je Twilight shirt, en vraagt een willekeurige jongen je opeens om minstens drie personages te noemen. Voor iedereen die deze referentie niet snapt, je mag in je handen knijpen. Als afsluiter noem ik nog even Clueless (1995). Een vrije adaptatie van Emma door Jane Austen. En Ten Things I Hate About You (1999), gebaseerd op Shakespeares' Taming of the Shrew. Twee klassiekers, gebaseerd op andere klassiekers. Twee films die aan de wieg stonden van het tienerfilm-voor-meisjes-tijdperk. Het cliché is misschien dat jongeren liever de film kijken dan het boek lezen. Maar met zoveel romance films die eigenlijk een boek zijn, kan ik met zekerheid zeggen dat boeken het fundament zijn van het media tienerhart.   

Wie in Amsterdam naar de Leidsegracht is geweest weet hoe groot de impact van een boekverfilming in de echte wereld kan hebben. Het bankje uit The Fault in Our Stars (2014) is een ware trekpleister voor jonge toeristen. Het is zo populair dat het op Google Maps te vinden is als 'TFIOS Bench'. Actrice Reese Witherspoon snapt die kracht van de boekverfilming en het succes in vrouwen als hoofddoelgroep bedienen als geen ander. Ze heeft er de hele structuur van haar productiebedrijf Hello Sunshine omheen gebouwd. Via haar boekenclub Reese’s Book Club krijgt ze de filmrechten van haar favoriete boeken in ruil voor promo. Het is simpel doch briljant. De auteur krijgt een mooi bedrag voor de filmrechten en hogere verkoopcijfers door de promotie. En door de promo komt er ook een groter publiek voor de uiteindelijke film of serie. Dan maakt ze er met Hello Sunshine een keiharde kaskraker van. Wat Hello Sunshine zo bijzonder maakt is de hoge kwaliteit van de verfilmingen. Daisy Jones and the Six is dit jaar genomineerd voor negen Emmy’s.

Ik quote met plezier Cindy Gallop: 'There’s a huge amount of money to be made out of taking women seriously.' In de filmwereld worden vrouwen nog steeds dramatisch slecht gerepresenteerd. Niet alleen voor en achter de schermen, maar ook als doelgroep. Het succes van Barbie laat zien dat een eeuwenoud idee over vrouwelijke bioscoopbezoekers totaal geen hout snijdt. Lang werd gedacht dat de koopkracht van jonge vrouwen te laag was om ze te zien als waardige doelgroep. En als vrouwen dan iets leuk vinden, is het disproportioneel open voor commentaar en kritiek. Actrice Brie Larson sprak zich hierover uit tijdens de Crystal Excellence Award in Film. Ze hield een speech over de noodzaak voor meer vrouwelijke filmkritiek en filmkritiek van kleur. De speech ging viral, maar zorgde er ook voor dat Brie Larson een online meme is geworden. Men heeft er bijna een sport van gemaakt om haar te haten.

In het verlengde daarvan wil ik het graag kort even hebben over de meest succesvolle boekenreeks van Nederland: 4500 Bouquetreeks boeken verder en het is nog steeds een hit. Toch zullen mensen die fan zijn van de boeken het nog vaak bestempelen als een guilty pleasure. Omdat het geen literatuur is met hoofdletter L en de fanbase vooral vrouwen zijn krijgt het opeens een nare bijsmaak. Waarom? Elke uitgeverij en elke schrijver droomt van de cijfers die de Bouquetreeksen opleveren. Romance is big business. Is de Nederlandse film Trots en Verlangen (2016) een Gouden Kalf waard? Nee. Maar dat is ook niet het streven.

Het is escapisme. Entertainment met een hoofdletter E. Wie de krant openslaat of een nieuwswebsite opent wordt wekelijks geconfronteerd met nieuwe artikelen over de dalende mentale gezondheid van jonge vrouwen. Meisjes hebben hoop nodig. Ik zal de cijfers hier niet noemen omdat ze zeer confronterend en triggerend zijn, maar als u er nog niet bekend mee bent, zoek ze vooral op. Ik denk dat het succes van romance onder (jonge)vrouwen ook te maken heeft met de harde negatieve realiteit. Het lezen van gevoelige mannen die communiceren over hun emoties en grote romantische gebaren maken is een verademing en nodige ontsnapping uit de echte wereld. De cijfers liegen er niet om. De geïmproviseerde wapens van sleutelbossen en deodorantbussen tijdens een nachtwandeling ook niet. Vrouwen zijn bang, en boeken en films geven comfort.