Soms, iets vaker dan je lief is misschien, bekruipt je dat gevoel. Dat gevoel dat je in krankzinnige tijden leeft en dan meteen ook dat gevoel van machteloosheid, dat je er niets aan kan doen, dat het te groot is voor je. De geschiedenis, het alles, de grote boze buitenwereld.

Dit zijn de eerste regels van Father John Misty’s ‘Holy Shit’. Begeleid door akoestische gitaar croont (kroent) Misty - hij heeft zichzelf weleens bestempeld als een ‘sarcastic Michael Bublé’ - een opsomming van Grote Dingen die weer werkelijkheid geworden zijn. Je hebt geleerd dat je als schrijver grote woorden moet vermijden, maar hier zijn ze op hun plek: het gaat erom dat ze groot zijn, te groot. En doordat Misty ze prachtig zingt, vergeet je bijna wat je hoort: heilige oorlogen, genocides en nieuwe regimes die oude ideeën weer tot leven brengen.

Het is te veel, te groot, te beangstigend en toch kijk je ernaar. Toch vind je dat je het allemaal moet zien. Je vindt: het is belangrijk om geïnformeerd te zijn. Maar waarom eigenlijk? Waarom moet je precies weten hoeveel kinderen er in Gaza zijn vernietigd, wat de AMOC is, wat Musk gaat doen in Trumps regering? Voor je eigen kleine leven, je mentale gezondheid, zou het beter zijn als je het niet wist. Er zit ironie in die zin van Father John Misty, toch heb je dat gevoel dat je het je niet kan veroorloven om niet te weten wat er speelt. Klappen die je niet aan ziet komen, komen harder aan, dat weet je. En dus kijk je. Of het is omdat je in deze mediaheavy tijd niet je best moet doen om het mee te krijgen, maar je best moet doen om het te vermijden? Het vraagt een actieve handeling: wegkijken. En we weten allemaal wat er kan gebeuren als we wegkijken. Dat nooit weer.

Alleen, wat heeft het voor zin om ernaar te kijken, als je er geen actie aan verbindt? Je weet dat dat de pijn iets kan verlichten, toch lukt het je niet. Misschien voel je je een beest in de koplampen, verlamd. Waar breng je je eigen kleine emmertje heen als de hele wereld in de fik staat? Misschien ben je wel een kind van je tijd en vind je jezelf te belangrijk om een druppel op een gloeiende plaat te zijn. Zou dat het zijn? Zou je dat toe durven geven? 

Misschien kun je er wat over schrijven, misschien helpt dat. Maar je weet maar al te goed: alles is al gezegd, geschreven, gezongen. ‘Holy Shit’ is bijna tien jaar oud en heeft 15 miljoen plays op Spotify en het helpt niet of nauwelijks. Alles wat er mis is, is daar niet mee opgelost. Ook wat ik er nu over schrijf gaat daar geen verandering in brengen. Dit stuk tekst, een commentaar op commentaar. Maar het is beter dan niks, vertel je jezelf. Om vervolgens een paar dagen amper je huis uit te komen.

Het refrein:

Dit is dat gevoel, de eenzaamheid en dat grote gapende zwarte gat in je. Je weet dat je een nietig mensje bent te midden van het grote geweld van de wereld. Dat weet je en toch is dit gevoel in staat je keer op keer te overvallen. Je bent niet de enige die zich dan afvraagt waar dat gevoel nú weer vandaan komt, om je daarna te realiseren dat al het nieuws op de feeds gewoon te veel is om te verdragen. Het is bitter om het allemaal aan te zien. Natuurlijk raakt dat je, natuurlijk ben je er somber van. Of woest. In het tweede refrein zijn de eerste drie zinnen dezelfde, maar vraagt Misty zich af wat het te maken heeft met de atoombom in hem. Van alles opzuigende depressie tot een onbevattelijk grote woede. Dat gevoel.

Doe er wat mee, zeg ik tegen iedereen die het maar wil horen, voordat je implodeert of jezelf opblaast. Dat is mijn advies, je mag het hebben, ik doe er zelf niets mee. 

In het tweede en derde couplet dist Father John Misty nog meer shit op die onze vreemde tijd samenvat, veelal in oxymorons, om de vervreemding te benadrukken: infotainment, satirisch nieuws, liefdeloze seks. In het tweede couplet is de begeleiding van gitaar en piano nog steeds minimaal, maar als het derde couplet aanvangt wordt de muziek dik aangezet door violen en een koor. Misty blijft oxymorons opsommen, zoals consumer slaves, ecologische voetafdruk, zoete wraak. Om het af te sluiten met: isolation, online friends.

Na de opsomming van alles wat je als moderne mens te verstouwen krijgt, van eeuwenlange oorlogen tot een hedendaags fenomeen als online vrienden, zijn het cynisme en de misantropie aan het einde van het lied niet meer te houden.

Liefde is ‘gewoon’ een zwaktebod, zingt de pastoor. Vervolgens vraagt hij wat jouw paradijs te maken heeft met hét paradijs. Zeg het maar. Om daarna het cynisme te overtreffen met dat liefde gewoon een economisch systeem is, gebaseerd op grondstoffenschaarste - de koudst denkbare metafoor voor liefde. Tot slot zingt hij dat hij niet in kan zien wat dit alles te maken heeft met jou en hem, een zin die ik op verschillende manieren interpreteer. Is het ironisch en ziet hij maar al te goed hoe zelfs de liefde die hij voelt gecorrumpeerd is door de gewelddadige, kapitalistische, postmoderne wereld? Of ziet hij dit echt niet en staat de Liefde (hoofdletter L) hier allemaal buiten?

Is mijn liefde voor jou van een andere orde? 

In de titelsong van dit album (‘I Love You, Honeybear’) zingt Father John Misty: ‘My love, you’re the one I wanna watch this ship go down with.’ Soms bekruipt je dat gevoel, dat liefde dat is in tijden van apocalyps.