Waarom lezen we? Misschien om aan de werkelijkheid te ontsnappen, of misschien juist om zoveel mogelijk over die werkelijkheid te leren. Ik denk dat voor ons allemaal geldt dat lezen ons een beetje sterker maakt, en onafhankelijker, en vrijer.

Het is geen toeval dat op plekken waar die onafhankelijkheid en vrijheid onder druk staan, ook de literatuur wordt bedreigd. Boeken zijn gevaarlijk – er gaan geen kogels of bommen in schuil, maar ze verspreiden ideeën die niet altijd passen in het keurslijf van de macht. Daarom gaan dictators al eeuwen over tot het verbieden van boeken, en daarom is het lezen van literatuur ook onmisbaar voor een gezonde democratie.

Bepaalde machthebbers zijn doodsbang voor die gevaarlijke boeken. PEN International rapporteert jaarlijks een toename van intimidatie, censuur en geweld tegen schrijvers. In de Verenigde Staten verdwijnen titels uit schoolbibliotheken omdat ze ‘aanstootgevend’ zouden zijn, waaronder Het Achterhuis van Anne Frank. In Hongarije is het uitstallen van LHBTIQ-literatuur strafbaar. De Palestijnse boekverkopers Mahmoud en Ahmad Muna werden zonder gegronde reden vastgehouden door Israëlische autoriteiten, zodat onderwijl honderden titels uit hun winkel konden worden vernietigd. In Afghanistan en Soedan belanden schrijvers achter tralies – of erger.