Fragment 80

Zeg eens, wat is de mens anders dan een miezerig en blind insect zoemend tegen een gesloten venster? Instinctief voelt hij warmte en een schitterend licht achter het glas. Maar hij is blind en kan het dus niet zien; evenmin ziet hij dat er iets tussen hem en het licht in zit. En dus worstelt hij er zich verdwaasd naar toe. Hij kan verder van het licht vandaan geraken, maar dichterbij dan het glas hem toelaat komt hij niet. Hoe zou de wetenschap hem kunnen helpen? Hij zou de specifieke hardheid en oneffenheden van het glas kunnen ontdekken, hij zou kunnen uitvinden dat het hier dikker, daar dunner is, hier ruwer en daar gladder: maar hoeveel dichter, beste filosoof, is hij al met al bij het licht gekomen? Hoeveel dichter is hij het zien genaderd? En toch geloof ik dat de geniale mens, de dichter, zich op de een of andere manier door het glas heen naar het licht aan de andere kant weet te wringen. Hij voelt warmte en vreugde om zoveel verder dan alle andere mensen te zijn gekomen, maar is zelfs hij niet nog altijd blind? Is hij ook maar een fractie dichterbij het kennen van de eeuwige waarheid gekomen?

Laat me mijn metafoor verder doortrekken. Er zijn er die zich aan de verkeerde kant, achterwaarts, verder van het glas af bewegen; maar omdat ze helemaal geen glas meer om zich heen voelen, schreeuwen ze: ‘We zijn erdoor.’