Vertaler Goverdien Hauth-Grubben dook voor 'Pericallosa' in de wereld van de neurologie

Met de Filter Vertaalprijzen stellen we jaarlijks de literaire vertaler centraal. Er komen elk jaar zoveel ijzersterke, bijzondere en creatieve boeken in vertaling uit die zonder de vertaler niet toegankelijk zouden zijn voor de Nederlandse lezer. Op 30 september maken we eindelijk de winnaars bekend, maar tot het zo ver is stellen we elke week een van de genomineerden aan je voor. Ook dit jaar is het een kleurrijk en divers palet, prachtvertalingen van prachtboeken, voor jong en oud – en in alle gevallen buitengewoon sprankelend, soms zelfs buitelend vertaald. Te beginnen met Goverdien Hauth-Grubben die zich waagde aan het autobiografische werk van Evelyn Roll (1952). Deze fenomenale Duitse journalist verweefde in Pericallosa haar persoonlijke ervaring met een zeldzaam hersenaneurysma met de Duitse geschiedenis. Hauth-Grubben werd door de jury geprezen vanwege haar indrukwekkende vertaling.

Tags

Nominatie filter vertaalprijs Interview Vertalen

Word ILFU Member en steun onze schrijvers en verhalen

Vertel me meer

Goverdien Hauth-Grubben voor Pericallosa. Herinnering aan een verborgen verleden van Evelyn Roll (Pluim)

Evelyn Roll is als sterverslaggever van de Süddeutsche Zeitung al jaren geobsedeerd door de werking van de hersenen en specifiek het geheugen wanneer een slagader in haar brein scheurt: een aneurysma pericallosa. Het is bijna wonderbaarlijk dat ze het overleeft. Haar interesse in de hersenen lijkt bijna voorbestemd. Want het levensgevaarlijke monster in haar hoofd blijkt herinneringen te hebben blootgelegd waar ze jarenlang niet bij kon. Tijdens de operatie die volgt belooft ze zichzelf dan ook plechtig haar eigen levensverhaal, inclusief de onderdrukte leugens, grondig te onderzoeken. Dit boek is het resultaat: een literair staaltje journalistiek over de werking van het brein, vervlochten met het ongelooflijke verhaal van Roll zelf. Goverdien Hauth-Grubben vertaalde dit werk naar het Nederlands.

Een zo complex en gelaagd boek stelt aan een vertaler de allerhoogste eisen. Goverdien Hauth-Grubben slaagt erin sierlijk en soepel mee te bewegen met de enorme wendbaarheid van Rolls autobiografische essay.

Juryrapport Filter Vertaalprijs

Wat is je het meest bijgebleven van het vertalen van dit bijzondere boek?

Er zijn een heleboel dingen in dit boek die me zijn bijgebleven, en ik zou het ook een van mijn interessantste projecten willen noemen. Evelyn Roll weet buitengewoon goed wisselende stijlen te combineren met zeer diverse onderwerpen. Dat maakt het vertalen natuurlijk alleen maar leuker en uitdagender. En zeker als het boek ook inhoudelijk stof tot nadenken geeft. Zoals Rolls uitweiding over de zeer extreme opvoedingsmethode van Johanna Haarer, die met haar boek Die deutsche Mutter und ihr erstes Kind in Duitsland ten tijde van de nazidictatuur, maar ook een tiental jaren daarna nog, bij jonge ouders heel populair geweest blijkt te zijn.

Wat was de grootste uitdaging in het vertalen van Pericallosa?

De grootste uitdaging – en voor mij ook het lastigst te vertalen – waren de complexe passages over de hersenen. Dit was voor mij onbekend terrein en ik ben dan ook te rade gegaan bij een neuroloog, alleen al om te begrijpen wat er zich bij zo’n aneurysma en de daaropvolgende operatie allemaal afspeelt. Daarnaast heb ik in verband met het jargon dat in het ziekenhuis en tijdens het revalidatieproces gebruikelijk is, navraag gedaan bij mensen in mijn directe omgeving die in de medische wereld werkzaam zijn. Relatief gemakkelijk was voor mij alles wat met het Pools en Polen zelf te maken heeft, omdat ik ook uit het Pools vertaal.

Dit is een autobiografisch werk. Heb je veel onderzoek gedaan naar Evelyn Roll om dit werk te vertalen of ging je zonder voorkennis aan de slag?

Nee, speciaal onderzoek heb ik niet naar haar gedaan. Als een uitgever me benadert voor een bepaalde vertaling, lees ik altijd eerst het origineel. Zodoende had ik al een vrij goed beeld van Evelyn Roll. Maar dat was dan ook alle voorkennis die ik had. Gaandeweg de vertaling hebben we via de mail contact met elkaar gehad en gelukkig was ze heel coöperatief bij het beantwoorden van mijn vragen. Nadat het boek verschenen was, heb ik haar in Berlijn ontmoet, wat een heel bijzonder prettige kennismaking was.

Pericallosa. Herinnering aan een verborgen geschiedenis van Evelyn Roll verscheen in september 2024

Evelyn Roll is als sterverslaggever van de Süddeutsche Zeitung al jaren geobsedeerd door de werking van de hersenen en specifiek het geheugen wanneer een slagader in haar brein scheurt: een aneurysma pericallosa. Het is bijna wonderbaarlijk dat ze het overleeft. Haar interesse in de hersenen lijkt bijna voorbestemd. Want het levensgevaarlijke monster in haar hoofd blijkt herinneringen te hebben blootgelegd waar ze jarenlang niet bij kon. Tijdens de operatie die volgt belooft ze zichzelf dan ook plechtig haar eigen levensverhaal, inclusief de onderdrukte leugens, grondig te onderzoeken. Dit boek is het resultaat: een literair staaltje journalistiek over de werking van het brein, vervlochten met het ongelooflijke verhaal van Roll zelf. Ze ontdekt familiegeheimen zoals het naziverleden van haar beide grootvaders en wordt uiteindelijk opgenomen in een voor haar volstrekt nieuw deel van haar familie van vaderskant, die naar het voormalige Oost-Duitsland was gevlucht. Een ontroerend verhaal van een fenomenale journalist en verteller.