Een les satire in 5 boeken door Stéphanie Hoogenberk

Stéphanie Hoogenberk debuteerde begin dit jaar met We hebben het over je gehad, een essaybundel over verbroken vriendschappen. Daarnaast is ze bekend van de podcast die ze samen met auteur Janneke van der Horst maakt, De Shitshow. In deze podcast 'door vrouwen voor mannen' vertellen ze elkaar elke week wat ze die week 'shit' vonden. Een kritische uitlating over Hélène Hendriks in een van de afleveringen over Hendriks' bagatelliserende uitspraken over MeToo in de sportjournalistiek, kostte Hoogenberk haar baan als columnist bij LINDA. Voor ILFU stelde ze een lijstje boeken samen die het vaak onbegrepen genre satire verduidelijkt.

Tags

Lijstjes

Word ILFU Member en steun onze schrijvers en verhalen

Vertel me meer

Niet alle mensen verstaan het genre satire nog

Neem nu de succesvolle serie Succession over een toxische familie in de mediawereld in New York, gebaseerd op de Murdoch familie. Er zijn mensen die de serie ‘over de top’ vinden. Wat blijkt: ze begrijpen niet dat het satire is, dat er op humoristische wijze kritiek wordt geleverd op de mediawereld. Of op politici, tradities, religies, normen en waarden. Onderstaande boekentips zijn onmiskenbaar grappig, waarvan Joshua Ferris, net als Zoë Heller, satire bedrijft. De andere titels blinken uit in ironie. En let vooral op de namen. Alleen onwetenden kunnen nog zeggen dat ‘ze vrouwen nooit echt grappig vinden.’

1. Nora Ephron - I feel bad about my neck (2020)

Voordat je aan de enige roman van Ephron begint (Heartburn), waarin ze afrekent met haar scheiding van Watergate-journalist Carl Bernstein, is het goed om deze essaybundel eerst te lezen. Ephron weet werkelijk elke observatie of ergernis met aanstekelijke ironie op te schrijven. Neem het onderwerp boter. Of het feit dat haar geheugen zo slecht is. Of over haar hals die verraadt dat ze ouder is dan zestig, waardoor zij en al haar vriendinnen tegenwoordig aan de lunch zitten met een sjaaltje of een coltrui. Alles wordt een pageturner. Met een essaybundel van Ephron in je tas valt er altijd iets te lachen tussendoor. 

2. Joshua Ferris – Toen kwamen we aan het eind (2006, vertaald door Peter Abelsen)

Dit boek gaat over een Amerikaans reclamebureau in New York. Klinkt niet bijzonder origineel. Totdat je de allereerste pagina leest: zoveel vaart, meteen zoveel treffende observaties en typeringen over mensen die op een kantoor werken. Halverwege heeft Ferris er een ontroerend verhaal doorheen verweven waardoor je even pauze krijgt van de gevatheid en nauwkeurige observaties. Maar de satire blijft. Een ongeëvenaard boek over de dynamieken op een werkvloer.

3. Doeschka Meijsing – Over de liefde (2009)

Over de liefde is een sleutelroman die zich afspeelt in Amsterdam, een terugblik op de verbroken relatie van de hoofdpersoon en haar (ex-)geliefde Jula. Jula is degene die de relatie heeft beëindigd en dat maakt de hoofdpersoon kwaad. En we weten allemaal dat er weinig zo vermakelijk is als een liefdesverhaal dat door de ogen van een boze vrouw wordt verteld. Met de nodige relativering en zelfinzichten van Meijsing krijg je dan een echt grappig, maar ook mooi verhaal.

4. Bob den Uyl – Het reizen vereist sterke zenuwen (2011)

Bob den Uyl was de grappigste reisverslaggever van Nederland. In tegenstelling tot mensen die veel reizen maar niks leuks weten na te vertellen, kon Den Uyl de brandvoorschriften in een hotel nog interessant maken. Of een wandeling van Arnhem naar Nunspeet. Ongemakken op reis worden aangekondigd door zinnen als: ‘Geheel uitgeput, gloeierig verbrand, niet bereid om ook maar de geringste kleinigheid over mijn kant te laten gaan, liep ik het eerste hotel in dat ik zag en vroeg een kamer.’ En je voelt de misère al aankomen. Een verrukkelijk boek vol reisverhalen.

5. Zoë Heller – Notes on a scandal (2003)

Deze schrijver kwam ik op het spoor door mijn favoriete thriller: Notes on a scandal, gebaseerd op dit gelijknamige boek. Tip: lees eerst het boek. Het verhaal wordt verteld door de eenzame, vileine lerares Barbara Covett, die zich stort op de nieuwe, jonge handarbeidlerares Sheba. Alles en iedereen moet wijken voor deze potentiële vriendschap. Elke alinea is doordrenkt van humor, die je bijna zelden op deze manier treft. Een vrouwelijke collega die de oorbellen van Sheba aanraakt, krijgt er in Covett’s gedachten genadeloos van langs: ‘She reached out, like a monkey, to finger Sheba’s ears and, as she raised her arms, I caught a glimpse of her armpits which were violently pink, as if inflamed, and speckled with black stubble.’ Helaas hield Heller het bij drie boeken.

We hebben het over je gehad is het literaire debuut van Stéphanie Hoogenberk

Liefde kan ingewikkeld zijn, maar vriendschap is nog een stuk lastiger. Wat doe je als je al tweeëntwintig jaar bevriend bent maar steeds een vervelend gevoel aan een afspraak overhoudt? Wie van je vrienden verdraag je twee weken op reis? Waar vind je nieuwe vrienden als je oude vrienden kinderen krijgen? Kun je je zomaar bij een bestaande vriendinnengroep aansluiten?

Lees hier meer